Eerlijke gesprekken, concrete resultaten

Een onbedoelde zwangerschap heeft grote impact op het leven van vrouwen en mannen in kwetsbare situaties. Een open gesprek tussen hulpverleners en cliënten over de kinderwens blijkt echter niet altijd eenvoudig. Het programma Nu Niet Zwanger doorbreekt bestaande barrières en helpt betrokkenen op pad. Wethouder Marianne Smitsmans – Burhenne en projectleider Ellen Jeuken over weloverwogen keuzes en duidelijke cijfers.

‘Het is mijn stellige overtuiging dat welvaart mogelijk wordt gemaakt door welzijn’, zegt Marianne Smitsmans – Burhenne, wethouder voor sociaal domein, gezondheid en diversiteit in de Limburgse gemeente Roermond. ‘Als het goed gaat met de mensen in onze stad, als ze gezond en gelukkig zijn, dan zie je dat terug. Dat draagt bij aan economische voorspoed en financiële zelfstandigheid. En dat leidt weer tot meer kansen voor henzelf en hun eventuele kinderen.’

Marianne vervolgt: ‘Het samenspel van deze factoren is wat mij betreft het fundament van een goede samenleving. Daar hebben we de afgelopen jaren in Roermond stevig op ingezet. Over de volle breedte van het sociaal domein, van jeugdzorg tot publieke gezondheid en preventief armoedebeleid. Het raakt elkaar allemaal. Daar hoort een open, eerlijk gesprek over de kinderwens ook bij.’

De geïntegreerde aanpak maakt het verschil

Ellen Jeuken knikt instemmend. ‘Ik vind het fijn om dit van een wethouder te horen. Dit is namelijk zo belangrijk. Het is niet het een of het ander, het is juist de geïntegreerde aanpak en de verbinding van diverse domeinen, die het verschil maken. Sociaal, financieel, medisch, noem maar op.’

Ellen is projectleider in Limburg-Noord en Midden-Limburg van het programma Nu Niet Zwanger. ‘We zien dat we met onze cliënten in kwetsbare omstandigheden heel veel bespreken, maar de vraag “Hoe zie je je eigen toekomst wat betreft het krijgen van kinderen?”, die wordt nog niet altijd gesteld. Daarnaast, als je weet dat je nu of later geen kinderen wilt, dan blijkt het ook in Nederland best ingewikkeld om adequate anticonceptie voor jezelf te kunnen regelen.’

Marianne: ‘De meeste vrouwen zijn in staat dit voor zichzelf te regelen, bijvoorbeeld door naar de huisarts te gaan. Maar als je in een kwetsbare situatie verkeert, dan kan die stap lastig en moeilijk zijn. De kracht van Nu Niet Zwanger zit ’m in de laagdrempeligheid. Het programma is heel toegankelijk. Deze aanpak zou ingebed moeten zijn in ons hele zorg- en welzijnsstelsel. Dat is nu nog niet het geval, maar laten we ernaar streven om dit de komende jaren mogelijk te maken.

Wat de cliënt nodig heeft

‘Doen wat nodig is, met een persoonlijke benadering en ondersteuning op maat’, vult Ellen aan. ‘In de zorg is het soms lastig om dit waar te maken door protocollen en afspraken. Hoe logisch en noodzakelijk deze ook zijn, ze sluiten niet altijd aan bij wat een cliënt nodig heeft. Jonge meiden en volwassen vrouwen in kwetsbare omstandigheden vertrouwen daardoor de zorg soms niet. Inmiddels hebben we door heel Nederland duizenden gesprekken gevoerd. We pakken weliswaar maar een klein deel van het leven vast, maar we doen dat met een duidelijk doel: dat dit deel verloopt op een manier, zoals de cliënt dat zelf wilt.’

Ellen vervolgt: ‘De huidige aanpak bewijst dat als vrouwen (en mannen) zelf de regie kunnen pakken over hun kinderwens en eigen leven, ze soms ook meer zelfvertrouwen krijgen. Dat is niet alleen geweldig voor henzelf, maar ook voor ons als hulpverleners. En ook voor huisartsen, gynaecologen en verloskundigen. We zijn nu zo’n 2,5 jaar bezig in onze regio en vele zorgprofessionals werken hier inmiddels volledig aan mee. Ze zien dat Nu Niet Zwanger echt iets toevoegt. Het draagvlak is daardoor ongelooflijk groot.’

Marianne herkent dit: ‘Het fijne hiervan is dat het zo concreet is. Voor ons in de gemeenteraad en bij de collegeleden is het heel duidelijk wat de voordelen zijn. Je ziet direct resultaat. De maatschappelijke effecten zijn groot. Ook belangrijk, zeker voor de politiek: we kunnen de resultaten vertalen naar duidelijke financiële cijfers.

Nut en noodzaak van Nu Niet Zwanger

Uit een maatschappelijke kosten-batenanalyse, uitgevoerd op verzoek van de Vereniging Nederlandse Gemeenten, blijken de kosten € 403 per deelnemer. De maatschappelijke baten variëren tussen € 6.820 en € 52.070 in het eerste levensjaar, afhankelijk van de begeleiding die nodig is na de geboorte van het kind.

‘Overal in het land zijn er nieuwe colleges’, vertelt Marianne. ‘Ik daag nieuwe wethouders uit om zich aan te sluiten bij Nu Niet Zwanger. Het is een complex verhaal, maar het is niet moeilijk om te beginnen. Het laagdrempelige karakter van het programma om met vrouwen én mannen in kwetsbare omstandigheden zonder oordeel over hun kinderwens te praten, dat maakt Nu Niet Zwanger voor onze gemeente bijzonder waardevol.’

Ellen: ‘Dit gaat echt niet alleen om de grote steden. We hebben overal in Nederland te maken met hulpverleners en zorgprofessionals, die gemeente-overstijgend werken. Ons streven is om het breed aan te pakken, maar iedere gemeente heeft een eigen kleur en karakter. Elke gemeente maakt ook een eigen afweging of dit het waard is om in te investeren. De positieve resultaten en cijfers zijn duidelijk wat ons betreft. We gaan graag het gesprek aan met een gemeente om mogelijke onduidelijkheden te bespreken en de toegevoegde waarde van Nu Niet Zwanger duidelijk te maken.’

Ellen besluit: ‘Wat ik wil meegeven aan de gemeenten, die nog twijfelen over nut en noodzaak van Nu Niet Zwanger. De komende jaren moeten het sociaal en medisch domein elkaar steeds meer zien te vinden. Lokaal, regionaal en landelijk. Dat is een grote uitdaging voor iedere gemeente. Als je concreet in de praktijk wilt zien hoe dit vorm kan krijgen, hoe een krachtige samenwerking tussen de verschillende domeinen eruit kan zien, implementeer dan alvast Nu Niet Zwanger.’

Meer weten over het effect, de waarde en de maatschappelijke kosten en baten van Nu Niet Zwanger? Hier vind je de benodigde informatie. Voor direct contact met een projectleider, bel 030 – 252 30 04 of mail naar nnz@ggdghor.nl.